ЖАҢАЛЫҚТАР
Jusan Bank-ке иелік етуші шетелдік компаниялар Қазақстан үкіметін сотқа берді
Қазақстандағы ірі банктердің бестігіне кіретін Jusan Bank-тің ірі акционері Қазақстан үкіметін "компанияның активтерін тартып алу үшін заңсыз әдістер – тәркілеу мен қорқытып-үркіту науқанын жүргізді" деп айыптады.
Jusan Bank-тің ірі акционері First Heartland Securities АҚ-ға иелік ететін Ұлыбританияда орналасқан Jusan Technologies ltd мен оның ірі акционері, АҚШ-тың Невада штатында тіркелген Jysan Holding компаниясы Невада штатының федерациялық округі сотына Қазақстан үкіметінің үстінен шағым түсірді. Бұл туралы баспасөз хабарламаларын тарататын АҚШ-тағы PRNewswire агенттігі хабарлады.
PRNewswire жариялаған Jysan Holding компаниясының мәлімдемесіне қарағанда, компания шағымында Қазақстан үкіметін "өзінің және үкіметке қатысы бар тұлғалардың жеке бас пайдасына компанияның 1,5 миллиард доллар активін тартып алу үшін қорқытып-үркіту науқанын жүргізді" деп айыптайды.
Сонымен қатар шағымда "Қазақстан үкіметі қорқытып-үркіту, қолдан жасалған сот процестері, қылмыстық және азаматтық іс қозғау, және активтер мен Jusan тобы иелік ететін Jusan Bank заңды түрде бөлуді жоспарлаған 387 миллион доллар көлеміндегі дивидендті заңсыз бұғаттау арқылы Jysan Holding және New Generation Foundation қоры мен Jusan тобына кіретін өзге еншілес ұйымдардың активтерін заңсыз жолмен басып алмақ болды" делінеді.
Шағымда аты аталатын Невадада орналасқан New Generation Foundation қоры – Jysan Holding компаниясының жалғыз меншік иесі. Jysan Holding баспасөз хабарламасында бұл қор елдегі Назарбаев университеті мен Назарбаев зияткерлік мектептерінің тұрақты жұмысын қамтамасыз ету үшін құрылған деп көрсетілген.
Jysan Holding өкілі баспасөз хабарламасында Jusan тобының қаржысы бұғатталса, елде "Батысқа бағыталған білім беру ұйымдары қаржы қолдауынан айырылады" деген.
Қазақстан үкіметі әзірше Jusan тобының шағымы жайлы түсініктеме бермеді. Азаттық Jusan Technologies пен Jysan Holding компанияларының шағымы туралы сұрақтарды Қазақстанның бас прокуратурасы мен әділет министрлігіне жолдады. Алайда жаңалық шыққанға дейін жауап келмеді.
16 ақпан күні бас прокуратура Алматы қаласы прокурорының талап арызы бойынша, Алматыдағы Бостандық ауданы соты Pioneer Capital Invest ЖШС мен Jusan Technologies Ltd арасындағы First Heartland Jusan Bank АҚ-ның, сондай-ақ оған қатысы бар ұйымдардың активтерін шетелдік юрисдикцияларға беру туралы мәмілені жарамсыз деп тану туралы азаматтық іс қозғағанын хабарлады.
Бас прокуратураның хабарлауынша, 2020 жылғы 27 сәуірде Jusan тобының иесі Pioneer Capital Invest ЖШС қатысушыларының жалпы жиналысында Pioneer мүлкін шетелде тіркелген Jusan Technologies ltd компаниясының жарғылық капиталына беруді мақұлдау туралы шешім қабылданған.
"Бұл әрекеттер қоғамдық мүддеге, оның ішінде "Назарбаев университеті" мен "Назарбаев зияткерлік мектептерінің" ондаған мың студенті мен оқушысының мүддесіне қауіп төндірді. Себебі Jusan тобының акциялары, облигациялары мен депозиттері бойынша дивидендтері – аталмыш оқу орындарын қаржыландыру көздерінің бірі" делінген бас прокуратураның мәлімдемесінде.
Сонымен қатар бас прокуратура 3 ақпанда "Назарбаев қоры" Jusan тобы шетелдік азаматтардың бақылауына өтіп кету фактісі бойынша прокурорлық тексеру жүргізуді сұрап, бас прокуратураға арыз түсіргенін мәлімдеді.
Биыл қаңтарда "Назарбаев қорының" басшысы Аслан Сәрінжіпов қордың Jusan Bank-тегі активтерін әлдекімдер заңсыз бақылауына алғанын айтқан. "Бізді заңсыз жұмыстан шығарып жіберді, ал Jusan Қаңтар оқиғасынан кейін Қазақстаннан гөрі өздеріне қауіпсіз елге қоныс аударуды ұйғарған адамдардың бақылауына көшті" деді Сәрінжіпов. Бірақ ол "Қаңтар оқиғасынан" кейін Қазақстаннан кетті деп, кімді тұспалдағаны белгісіз.
"Назарбаев қоры" "активтерді қайтару үшін" АҚШ сотына жүгінгені де хабарланды.
2 ақпанда Қазақстанның қаржы министрі Ерұлан Жамаубаев Jusan "Назарбаев қорының" бақылауында екенін айтты.
Былтыр Жемқорлық пен ұйымдасқан қылмысты зерттеу орталығы (OCCRP) Vlast.kz және Kloop.kg басылымымен бірлесіп жасаған зерттеуінде Назарбаев қайырымдылық қорлары арқылы үлкен пайдаға кенеліп отыр деген тұжырым жасады. Онда Jusan Technologies-ке кіретін активтердің жалпы құны 7,8 млрд доллар делінген.
Алматы қаласының прокуроры Қазақстанда Назарбаев пен оның туыстарына ерекше иммунитет берген және бірінші президент қоры мен Назарбаев құрылтайшысы болған басқа да ұйымдардың мүлкін қол сұғудан қорғаған "Тұңғыш президент – Елбасы туралы" заң жойылған тұста шағым түсіріп отыр.
Прокуратура шағымында аталатын Pioneer Capital Invest ЖШС құрылтайшыларының бірі – "Назарбаев қоры" жекеменшік қоры. Pioneer Capital Invest ЖШС Ұлыбританияда орналасқан Jusan Technologies компаниясы құрылғалы бері оның акционерлерінің бірі болған. Бірақ компанияның биыл қаңтар айындағы құжатына қарағанда, Pioneer Capital Invest енді Jusan Technologies компаниясы акционерлері қатарында жоқ.
Басқа да жаңалықтар
АҚШ депортациялаған 25 қырғыз азаматы Бішкекке жеткізілді
АҚШ көші-қон заңын бұзды деп айыпталған 25 қырғыз азаматы 9 тамыз күні арнайы рейспен Бішкекке жеткізілді. Бұл туралы Қырғызстан сыртқы істер министрлігі хабарлады.
Қырғыз сыртқы істер министрлігінің мәлімдеуінше, енді бұл азаматтарға АҚШ есігі 5, 10, 15 жылға немесе өмір бойына жабылмақ.
"Елге заңсыз түрде қайта кіру әрекеті қылмыстық жауапкершілікке әкеп соғуы мүмкін. Осыған байланысты, АҚШ-та заңсыз жүрген Қырғыз Республикасының азаматтарын елден өз еркімен кету мүмкіндігін қарастыруға шақырамыз" делінген сыртқы істер министрлігінің хабарламасында.
Бұған дейін Қырғызстанның АҚШ-тағы елшісі Айбек Молдоғазиев АҚШ 45 қырғыз азаматын депортациялау туралы шешім қабылдағанын хабарлаған. Осыған орай, елші отандастарына үндеу жолдаған.
"Елшілік Америка Құрама Штаттарында тұратын Қырғызстан азаматтарын АҚШ-тың көші-қон заңнамасын қатаң сақтаудың маңыздылығын білуге және оларды қатаң сақтауға шақырады. АҚШ ішкі қауіпсіздік департаментінің мәліметі бойынша, кейінгі жылдары Қырғызстан азаматтары визалық режимді жиі бұза бастаған. Біз барлық отандастарды визалық режимді қатаң сақтауға шақырамыз" деді ол.
Шілде айында АҚШ Мемлекеттік департаменті бірқатар елдің, соның ішінде Қырғызстанның азаматтарына берілетін иммиграциялық емес визалардың жарамдылық мерзімін қысқартқанын хабарлады. Онда бұл шешімнің президент Дональд Трамптың "АҚШ-ты шетелдік лаңкестер мен басқа ұлттық және қоғамдық қауіптерден қорғау" жарлығына сәйкес қабылданғаны атап өтілді.
Оған сәйкес, бұрын B-1/B-2 визалары Қырғызстан азаматтарына он жылға дейінгі мерзімге берілсе, енді бұл мерзім үш айға дейін қысқартылды және бұл виза АҚШ-қа бір ғана рет кіруге мүмкіндік береді.
Маусымның басында Дональд Трамп 12 елдің азаматтарына АҚШ-қа келуге тыйым салып, 7 елдердің азаматтарына шектеу енгізді. Маусымның ортасында Трамп тағы 36 елдің азаматтарына АҚШ-визасын беруге тыйым салуды қарастырып отырғаны, бұл елдердің ішінде Қырғызстан да бары хабарланды. Осыдан кейін Қырғызстан сыртқы істер министрлігі АҚШ-тың Бішкектегі елшілігімен келіссөз жүргізді.
"Бағанашыл" балалар үйіндегі дау: үш шенеунік қызметінен қағылды
Алматыдағы балалар үйінің тәрбиеленушілерін Қонаев қаласына күштеп көшіру кезінде болған даудан кейін Алматы облысы әкімінің орынбасары мен облыстағы екі басқарманың жетекшісі қызметінен алынды. Бұл туралы ҚазАқпарат хабарлады.
Ақпарат агенттігінің хабарлауынша, лауазымынан босатылғандар – Алматы облысы әкімінің орынбасары Болат Күреңбеков, білім басқармасының басшысы Салтанат Беспаева және ішкі саясат басқармасының басшысы Ерік Әбітов.
Болат Күреңбеков Алматы облысы әкімінің орынбасары қызметіне былтыр тамызда тағайындалған. 2021 жылдан бері ол Қостанай облысында Ұлттық қауіпсіздік комитеті департаментінің басшысы болған. Қызметін 2000 жылы бастаған Күреңбеков түрлі жылдары Павлодар, Алматы облыстарында, Алматы, Астана қалаларында Ұлттық қауіпсіздік комитетінде басшылық қызметтерін атқарған.
Алматыдағы "Бағанашыл" балалар үйіндегі тәрбиеленушілерді Қонаев қаласына көшіру бастамасына балалар наразы екені наурыз айында мәлім болған. 21 шілде күні көшіру кезінде балалар полиция қызметкерлеріне қарсылық танытып, оқиға орнынан түсірілген кадрлар қоғам наразылығын тудырды да, жағдайға Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев араласты. Президент баспасөз хатшысы Руслан Желдібай президент тапсырмасымен балалар үйі Қонаевқа көшірілмейтінін, оның Алматы қаласы балансына өтетінін хабарлады. Осыдан кейін бұл дауға жол берген лауазымды тұлғалар жөнінде тексеріс басталған.
Сорбұлақтағы тікұшақ апаты: үшінші адамның сүйегі табылды
Сейсенбі, 12 тамыз күні Алматы облысындағы Сорбұлақ су қоймасынан апатқа ұшыраған тікұшақтың үшінші экипаж мүшесі Аман Амангелдінің мәйіті табылды. Бұл туралы қорғаныс министрлігі хабарлады.
"12 тамыз күні экипаж командирінің көмекшісі капитан Аман Нұрланұлы Амангелдінің денесі табылды. Тәжірибелі ұшқыш, күрделі метеорологиялық жағдайларда бірнеше мәрте ұшып жаттыққан. Түрлі ауқымдағы жаттығулар мен операцияларға қатысқан. Жоғары орындаушылық тәртібімен және мінсіз қызметтік беделімен ерекшеленген. EC-145 тікұшағындағы ұшу уақыты – 295 сағат" деді министрлік Telegram-арнасында.
Бұған дейін оқиға орнынан экипаж командирі майор Нұржігіт Үйсінбаев пен борт технигі капитан Бақтияр Ержігітовтің сүйегі табылған.
Қорғаныс министрлігіне қарасты ЕС-145 әскери тікұшағы 25 шілде күні Алматы облысы аумағында хабар-ошарсыз кеткен. Кейінірек тікұшақ сынықтары Алматы облысындағы Сорбұлақ су қоймасынан табылып, құтқарушылар экипаж мүшелерін осы су қоймасынан іздеуге кіріскен.
Нұржігіт Үйсінбаев 10 тамыз күні Түркістан облысы Төлеби ауданындағы Сұлтанрабат ауылының зиратына, Бақтияр Ержігітов Павлодар облысында жерленді.
АҚШ пен Қытай сауда бітімін 90 күнге ұзартты
Вашингтон мен Пекин сауда бітімін тағы бір 90 күндік мерзімге ұзартты. АҚШ президенті Дональд Трамп сейсенбі, 12 тамыз күні Truth Social әлеуметтік желісінде Қытай тауарына баж салығын арттыруды 10 қарашаға дейін шегеретін жарлыққа қол қойғанын мәлімдеді. Қытай сауда министрлігі де АҚШ тауарларына баж салығын арттыру мәселесін үш айға шегеретінін хабарлады.
АҚШ пен Қытай арасындағы осыған дейін сауда бітімі сейсенбіде аяқталуға тиіс болған. Бұған дейін Вашингтон қытай тауарларына баж салығын 145 пайызға дейін, ал Қытай америкалық импортқа қойылған салықты 125 пайызға дейін көтеретінін мәлімдеген. Енді қарашаға дейін қытай импортына қойылған баж салығы 30 пайыз, америкалық импортқа қойылған салық 10 пайыз көлемінде болмақ.
"Енді не боларын байқап көреміз" деді Трамп дүйсенбі күнгі баспасөз мәслихатында Қытай басшысы Си Цзиньпинмен қарым-қатынасы жақсы екенін атап өтіп.
Қытай билігі сауда бітімін ұзарту ғаламдық экономикаға оң әсер етіп, екі ел басшысының 5 маусымдағы телефон әңгімесінде қол жеткізген мәмілесін нығайтуға бағытталған деді.
Өткен аптада Трамп АҚШ пен Қытай сауда келісіміне келуге жақын екенін, келісім жасалса, жылдың аяғына дейін Си Цзиньпинмен кездесетінін мәлімдеген.
Қос тарап мамыр айында Швейцариядағы Женева қаласында өткен келіссөзден кейін 90 күнге сауда бітімін жариялаған. Шілденің аяғында екі ел өкілдері Швециядағы Стокгольмде қайта бас қосып, АҚШ өкілдері Трампқа сауда бітімін ұзарту жөнінде ұсыныс білдірген.
Дональд Трамп екінші мәрте президент болып сайланғалы әлем елдерімен баж салығын қайта қарап, теріс сальдо қалыптасқан елдерден келетін тауарға кеден салығын арттыратынын мәлімдеген.
Вашингтон сондай-ақ Мәскеуге қысым қысым көрсету аясында Пекинді Ресей мұнайын сатып алуды доғаруға шақырған. Трамп Пекин бұл үндеуге құлақ аспаса, Қытайға екінші деңгейлі санкция жариялайтынын айтқан.
Баку Әзербайжан-Армения бейбіт келісімі жобасын жариялады
Әзербайжан сыртқы істер министрлігі Баку мен Ереван арасындағы парафирленген бейбіт келісімнің 17 тармақтан тұратын мәтінін жариялады.
Бұл құжатқа қарағанда, тараптар бір-біріне қарсы күш қолданудан бас тартады, бөлек келісім аясында шекара делимитациясын жүргізеді, сондай-ақ бейбіт келісім шарттарын орындауды қадағалау жөнінде ортақ комиссия құрады.
Сонымен қатар келісім күшіне енгенде Әзербайжан мен Армения бір-біріне қарсы берген халықаралық сот шағымдарын қайтарып алмақ.
8 тамыз күні Вашингтондағы кездесуде Әзербайжан президенті Илхам Әлиев пен Армения премьер-министрі Никол Пашинян әскери қақтығыстан бас тартып, дипломатиялық қарым-қатынасты қалыпқа келтіруге келісті.
"Олар 35 жыл бойы соғысты. Енді олар достасып отыр" деді Трамп үшжақты келісімді қорытындылап.
Ал Әлиев пен Пашинян Трампты Нобель бейбітшілік сыйлығына ұсынды.
Келіссөз қорытындысы бойынша, Армения аумағы арқылы өтетін Зангезур дәлізін 99 жыл бойы америкалық компания бақылайтын болды. Бұл дәліз "Трамптың бейбітшілік пен өркендеуге арналған жолы" (Trump Route for International Peace and Prosperity, немесе TRIPP) деп аталды.
Зангезур дәлізі Әзербайжанды Нахчыван дейтін эксклавымен жалғамақ.
Тоқаев "Росатом" салатын АЭС-ке атау беру жөнінде конкурс өткізуді ұсынды
Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев халықаралық пән олимпиадалары жеңімпаздары мен жүлдегерлерін марапаттау рәсімінде елде салынатын алғашқы атом электр станциясына (АЭС) атау беру жөнінде конкурс өткізуді ұсынды.
– "Росатом" компаниясымен бірге салынатын алғашқы атом электр стансасы стратегиялық маңызға ие. Бірер күн бұрын оның құрылысы ресми түрде басталды. АЭС энергетика нысаны ғана емес, ғылыми-техникалық прогрестің жарқын символы болуға тиіс. Әзірге оның атауы жоқ. Бұл еліміздегі тұңғыш станса болғандықтан, халық арасында үздік атау жөнінде байқау жариялауға болады деп санаймын. Осы сайысқа қатысып, шығармашылық қарымдарыңызды көрсетуге шақырамын. Бәлкім, шешім қабылдаған кезде сіздердің де ұсыныстарыңызға сүйенерміз, – деді ол.
Өткен аптада Алматы облысында станция құрылысы ресми түрде басталған. Орталық Азиядағы алғашқы АЭС-ті Ресейдің "Росатом" мемлекеттік корпорациясы салмақ. 8 тамыз күні облыстағы Үлкен ауылында Қазақстан атом энергетикасы жөніндегі агенттігінің басшысы Алмасадам Сәтқалиев пен "Росатомның" бас директоры Алексей Лихачев салтанатты батырманы басып, нысанға капсула салды.
Құрылыс Ресей халықаралық санкцияға ұшырап, ұзақмерзімді міндеттемелерін орындау әлеуеті әлсіреген тұста жүрмек. Биыл шілдеде Түркиядағы "Аккую" атом электр станциясын салу алаңында жалақы кешіккенін айтқан жұмысшылар ереуіл бастаған. "Росатом" жалақының кешігуіне "дос емес елдердің әрекеті" түрткі болды деді.
Қазақстанда екінші және үшінші АЭС-ті қытайлық CNNC компаниясы соқпақ. Байқаушылардың айтуынша, екінші және үшін станция құрылысы тезірек аяқталып, жалпы құны "Росатом" станциясынан арзанға шығуы ықтимал. Сәтқалиевтің сөзінше, "Росатом" жобасын жүзеге асыруға шамамен 14-15 млрд доллар жұмсалмақ.
Сорбұлаққа құлаған тікұшақта болған екінші ұшқыш Павлодар өңіріндегі ауылында жерленді
11 тамыз күні Павлодар облысында жақындары мен ауылдастары 32 жастағы Бақтияр Ержігітовті жер қойнауына тапсырды. Бұл хабарды облыс әкімі Асайын Байханов telegram-парақшасында жазды. Бір үйдің жалғыз ұлы болған марқұмның артында әйелі, төрт жасар ұлы мен екі жасар қызы қалды.
Бақтияр Ержігітов – 25 шілде күні Алматы облысы аумағында хабар-ошарсыз кеткен Қорғаныс министрлігінің EC-145 әскери тікұшағында болған үш әскери қызметкердің бірі. Кейінірек тікұшақтың сынықтары Алматы облысындағы Сорбұлақ су қоймасы аумағынан табылған соң, құтқарушылар тікұшақ пен экипаж мүшелерін су қоймасынан іздестіруге кіріскен.
Экипаж мүшесінің туысының айтуынша, әскери тікұшақ 25 шілде күні таңертеңгі 7 кезінде Шымкенттен ұшып шыққан. Екі сағаттан соң Луговойға қонып, жанармай құйып алған соң қайта ұшып кеткен. Содан кейін экипаж байланысқа шықпаған.
9 тамыз, сенбі күні Сорбұлақта 14 метрге жуық тереңдіктен тікұшақ бөлшектері мен бір адамның сүйегі табылды. Ол адам – әскери тікұшақ экипажының командирі, 33 жастағы майор Нұржігіт Үйсінбаев екені анықталды. Келесі күні Бақтияр Ержігітовтің денесі де су қоймасынан табылды.
Сол күні, 10 тамызда Нұржігіт Үйсінбаев Түркістан облысы Төлеби ауданындағы Сұлтанрабат ауылындағы зиратқа жерленді. Марқұмның артында үш жарым жасар ұлы қалды.
Апатқа ұшыраған тікұшақта болған үшінші адам – Аман Амангелді әлі табылған жоқ. Құтқарушылар оны іздестіріп жатыр.
NYT: Дмитрий Козак Путинді соғысты доғаруға көндіруге тырысқан
Ресей президенті әкімшілігі басшысының орынбасары, Владимир Путиннің жақын серіктерінің бірі Дмитрий Козак жуырда Путинге Украинадағы соғысты тоқтатып, бейбіт келіссөз бастау жайлы ұсыныс жасаған. The New York Times басылымы Кремльге жақын бірнеше дереккөзге сүйеніп, осылай деп жазды.
Олардың айтуынша, Козак Путинге соғыс іс-қимылдарын тоқтатуға қоса Ресейде ішкі реформалар жүргізуді де ұсынған. Атап айтқанда, ол күштік құрылымдарға бақылауды күшейту және тәуелсіз сот жүйесін құру қажеттігін айтқан.
Ұзақ уақыт бойы маңызды мемлекеттік жобалар мен өңірлерді қадағалаған Козак кейінгі кезде Кремльдегі ықпалын біртіндеп айырыла бастаған. Ол атқарған өкілеттіктердің көбі Украинаға байланысты қатаң ұстанымды қолдайтын және оккупацияланған аумақтарды басқаруға белсенді араласып жүрген Сергей Кириенкоға өткен. Соған қарамастан, Козак Украинадағы соғысқа жеке басы қарсы адам ретінде белгілі Ресейдің санаулы жоғары лауазымды тұлғаларының бірі болып қалып отыр.
Дереккөздер Ресей Украинаға кең ауқымды басқыншылық соғыс ашпай тұрып-ақ Путинді ондай соғыстың қандай салдары болуы ықтимал екендігі жайлы, соның ішінде украин армиясы мен қоғамының қатаң қарсылығына тап болғатынын ескерткенін айтқан. Соғыс басталғаннан кейін ол бітім жөнінде келісуге тырысқан, алайда Путин оның ұсыныстарын қабылдамай тастаған. Соған қарамастан, Козак Путинге жолығу мүмкіндігінен айырылған жоқ және ол Батыс өкілдерімен бейресми байланыстарға қатысып келеді дейді дереккөздер.
Бұған қоса, Батыстағы дереккөздердің айтуынша, Козак өзі сөйлескен шетел өкілдерінен Путинді қазіргі бағытынан өзгертуге және соғысты тоқтатуға көндіруге көмектесетін уәждер мен ұсыныстар бар ма деп бірнеше рет сұрапты.
Сарапшылар Путиннің маңайында қатаң бағытты ұстанатындар басым болғандықтан, Кремль шешімдеріне Козактың ықпалы шектеулі деп есептейді. Әйткенмен, оның соғысты тоқтату жөніндегі үндеуі Ресей билігінде қақтығысты бейбіт жолмен шешуді қолдайтын күштер бар екенін көрсетеді, деп жазады The New York Times.
Biz Birgemiz қорының экс-басшысы Перизат Қайраттың ісі: адвокат апелляциялық шағым берді
Аса ірі көлемде алаяқтық жасаған және қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастырған деген айыппен ұзақ мерзімге сотталған Biz Birgemiz Qazaqstan қайырымдылық қорының бұрынғы басшысы Перизат Қайрат пен оның анасы Ғайни Алашбаеваның адвокаты, қызы мен анасының іс-әрекетінде қылмыс құрамының болмауына байланысты ақтауды сұрап, апелляциялық шағым түсірген.
"Үкімнің күшін жойып, [оларды] қылмыс құрамының болмауына байланысты ақтау туралы өтініш білдіремін", – деген адвокат Асланбек Дәулетияровтың апелляциялық шағымынан жергілікті басылымдар үзінді келтірген.
Шағымды қарау мерзімі әзірге белгісіз. Астана қаласының ауданаралық соты адвокаттан апелляциялық шағым түскенін растады.
"Апелляциялық шағым түскен кезде судья оның дұрыс толтырылуын және берілген мерзімін тексереді. Егер шағым Қылмыстық-процестік кодекс талаптарына сай болса, іс заңда белгіленген мерзімде Астана қалалық сотына жолданады. Іс апелляцияға түсіп, өндіріске қабылданған жағдайда қосымша хабарланады", – деп жазылған хабарламада.
25 шілде күні Астана соты Перизат Қайратқа 10 жыл, оның анасы Ғайни Алашбаеваға – 7 жыл түрме жазасын кескен. Сот ол екеуін қайырымдылық желеуімен жиналған үш жарым миллиард теңгеден астам қаржыны жымқырғаны үшін айыпты деп таныған.
Тергеу деректері бойынша, қызы мен анасы 2021-2024 жылдар аралығында қайырымдылық аясында қаражат жинап, оны негізінен зергерлік бұйымдар мен әшекейлер, жылжымайтын мүліктер сатып алуға, шетелге саяхатқа шығуға жұмсаған. Іс материалдарына сәйкес, Газа секторына көмек ретінде жиналған шамамен 1 миллион доллардың 13,7 мың доллары ғана мақсатты жерге аударылған. Ал қалған ақшаға қымбат автокөліктер мен пәтер сатып алынған.
Қызы да, анасы да өздеріне тағылған айыптарды мойындамады. Перизат Қайрат айыптауларды "тергеушілердің қиялы" деп атап, жиналған қаражатты Палестина аумағына қолма-қол ақшалай жеткізгенін, себебі банк аударымы әскери қақтығысты қаржыландыру ретінде бағалануы мүмкін деп қауіптенгенін айтқан.
ISW: Путин АҚШ пен Еуропаны араздастырғысы келеді
АҚШ-тың Соғысты зерттеу институтының (ISW) баяндамасында Кремль алдағы АҚШ–Ресей саммитін Украинада бейбітшілік орнатуға шынайы қадамдар жасау үшін емес, АҚШ пен Еуропаның арасына жік салу үшін пайдалануға тырысады деп көрсетілген.
Ресей өкілдерінің бірқатар мәлімдемелерін талдағаннан кейін сарапшылар Ресей бұрыннан келе жатқан әскери мақсаттарынан бас тартуға әлі дайын емес деген қорытындыға келген. Ресейдің мақсаттарына: Украинаның НАТО-ға мүше болуына жол бермеу, Украинада ресейшіл қуыршақ үкіметтің билікке келуі және Украинаны толық қарусыздандыру, яғни оның толық капитуляциясы жатады. ISW болжамынша, Ресей болашақта атысты тоқтату туралы қандай да болмасын келісімді бұзып, оған Украинаны айыптауы мүмкін – Мәскеу 2025 жылдың көктемінде әлденеше рет сөйткен.
ISW Ресейдің қауіпсіздік кеңесі төрағасының орынбасары Дмитрий Медведевтің Еуропаны "АҚШ-тың Украинадағы соғысты тоқтатуына кедергі жасауға тырысты" деп айыптаған сөздеріне назар аударады. Оған қоса, Ресей либерал-демократиялық партиясының (ЛДПР) жетекшісі Леонид Слуцкий 9 тамызда еуропалық елдер "антиресейлік саясат жүргізіп, Украинада бейбітшілік ісін жылдам реттеуге кедергі келтіріп отыр" деп мәлімдеген.
Одан бөлек, ресейлік саясаттанушы Сергей Марков 10 тамызда The Washington Post газетіне берген сұхбатында, Ресей президенті Владимир Путиннің Аляскада өткелі отырған саммиттегі басты мақсаты – Украинада бейбітшілік орнатуға кедергі ретінде Ресейді емес, Украина мен Еуропаны көрсету екенін айтты. Ол, сондай-ақ, Ресейдің ешбір талапқа көнбейтінін атап өтті.
Сарапшылар Кремль АҚШ, Еуропа және Украинаның бірлігін әлсіретуді көздейтін кең ауқымды науқанды бұрыннан жүргізіп келе жатыр дейді. Олардың айтуынша, бұл науқан Батыстың Украинаны қолдауын шектеу және Украинаға қарсы ашқан соғысты тоқтату мәселесіне байланысты бастапқы талаптарынан бас тартқысы келмейтін Путиннен назарды басқа жаққа бұру мақсатын көздейді.
АҚШ президенті Дональд Трамп пен Ресей президенті Владимир Путин 15 тамызда Аляскада кездеспекші.
Солтүстік Еуропа мен Балтия елдері: Украина жайлы шешім оның қатысуымен ғана қабылдануы керек
Жексенбі, 10 тамыз күні Солтүстік Еуропа мен Балтық елдерінің басшылары Украина мен Ресей арасындағы соғысты аяқтау жөніндегі келіссөз атыс тоқтатылады деген шарт орындалса ғана өтуі мүмкін екенін және "Киевтің қатысуынсыз ешқандай шешім қабылданбауға тиіс" екенін мәлімдеді.
Дания, Эстония, Финляндия, Исландия, Латвия, Литва, Норвегия мен Швецияның мемлекет және үкімет басшылары бірлескен мәлімдемесінде Украинаның егемендігіне, тәуелсіздігіне және жерінің тұтастығына "мызғымас қолдау" білдірді.
Солтүстік Еуропа мен Балтық елдерінің басшылары АҚШ-тың "соғысты аяқтауға көмектесу" бастамасын құптағанымен, мәлімдемеде келіссөзге Украина мен Еуропаның қатысуы міндетті екенін ерекше атап өтті.
"Украина халқы өз тағдырын өзі еркін таңдауы керек. Украина үнсіз қалған жағдайда бейбітшілікке жол ашу мүмкін емес, — делінген құжатта. – Украинасыз Украина жөнінде, Еуропасыз Еуропа жөнінде ешқандай шешім қабылданбауға тиіс".
Бұған қоса бірлескен мәлімдемеде "келіссөздер атысты тоқтату шарты орындасла ғана өтетіні" айтылған.
Сонымен бірге, Украинаға алдағы уақытта да қаржылай және әскери көмек көрсету жалғасатынын, сондай-ақ Ресейге қарсы енгізілген "шектеу шаралары" сақталатынын және оларды күшейтуге дайындық жасалып жатқанын растаған.
Газада әуе шабуылынан Al Jazeera арнасының бес қызметкері қаза тапты
Жексенбі, 10 тамыз күні Газа қаласында Израильдің қорғаныс армиясының (ЦАХАЛ) әуе шабуылы салдарынан Al Jazeera телеарнасының журналисі Анас әл-Шариф пен арнаның тағы төрт қызметкері қаза тапқан. Қаланың шығыс бөлігіндегі әл-Шифа ауруханасының жанында орналасқан шатырға әуеден шабуыл жасалған. Жергілікті биліктің мәліметінше, Al Jazeera қызметкерлерінен бөлек, тағы екі бейбіт тұрғын қаза тапқан.
Израиль әскері барлау деректеріне және табылған құжаттарға сүйеніп, Анас әл-Шариф АҚШ пен Еуропа одағында террористік ұйым деп танылған ХАМАС тобының шағын ұясын басқарған және Израильге жасалған зымыран шабуылдарына қатысқан деп мәлімдеді.
"Шабуыл жасалар алдында бейбіт тұрғындар арасындағы құрбандарды барынша азайту үшін шаралар қабылданды. Нысанаға дәл түсетін қару қолданылды, әуеден бақылау жүргізілді, қосымша барлау ақпараты алынды", – делінген ЦАХАЛ мәлімдемесінде.
Бұған дейін Израиль әл-Шарифті палестиналық қарулы топтармен байланысы бар журналистер тізіміне енгізген еді. Al Jazeera және әл-Шарифтің өзі бұл айыптауларды жоққа шығарған. Телеарна өз қызметкерлеріне жасалған шабуылды "БАҚ еркіндігіне қарсы өрескел әрі қасақана шабуыл жасау" деп атады.
28 жастағы Анас әл-Шариф 2024 жылы Reuters агенттігінің құрамында Газа соғысы туралы фотоматериалдары үшін Пулитцер сыйлығын алған. Қаза болар алдында ол X әлеуметтік желісінде Израиль әскері екі сағаттан астам уақыт бойы қаланы қатты атқылап жатқанын жазды.
Журналистерді қорғау комитеті Израиль журналистерді террористермен байланысы бар деп жүйелі түрде айыптайтынын, бірақ "дәлелді деректер ұсынбайтынын" мәлімдеді. Ұйымның дерегінше, 2023 жылғы 7 қазанда Израильге жасалған шабуылдан кейін басталған Газа соғысы барысында кемінде 186 БАҚ қызметкері қаза тапқан.
Жексенбі күні Израиль премьер-министрі Биньямин Нетаньяху Газа қаласын бақылауға алу мақсатын көздейтін әскери операцияның жаңа кезеңі басталғанын хабарлады. Сонымен қатар, ол Газада "шетелдік журналистерді көбірек жұмыс істеуге жіберу" жоспарын жариялады. Бұған дейін Израиль билігі қауіпсіздік себептерін алға тартып, шетелдік тілшілердің Газаға өз бетімен баруына кедергі қойып келген. Сирек жағдайда ғана Израиль әскері қауіпсіздік қызметі өкілдерінің бақылауымен баспасөз өкілдерінің Газаға барып-қайтуын ұйымдастырған.
Педофилия қылмысына күдікті Ресейден Қазақстанға жеткізілді
Қазақстанда кәмелетке толмаған жеткіншекке жыныстық сипаттағы зорлық әрекетін жасаған деген күндікке ілінген адам Ресейден Қазақстанға экстрадицияланды. Бұл туралы 11 тамызда Қазақстанның бас прокуратурасының баспасөз қызметі хабарлады. Ресми ақпаратта Қазақстанға ол нақты қай күні жеткізілгені айтылмаған.
Прокуратура дерегінше, ұсталған адам 2024 жылдың қараша айына Қостанай облысында кәмелетке толмаған әрі психикалық ауруға шалдыққан жасөспіріммен үйде жалғыз қалған сәтті пайдаланып, оған зорлық жасаған деген күдікке ілінген. Күдікті әлгі баланың ата-анасы достық қарым-қатынаста болған.
Қылмыс оқиғасынан кейін күдікті Қазақстаннан кетіп қалған. Соған байланысты Қазақстан билігі оған халықаралық іздеу жариялаған.
Күдікті былтыр Ресей Федерациясының Челябі облысында ұсталып, Бас прокуратураның сұрауы бойынша Қазақстанға экстрадицияланған. Қазір ол Қазақстанда тергеу абақтысында қамауға отыр деп хабарлады бас прокуратураның баспасөз қызметі.
Қазақстанның Қылмыстық кодексінде педофилия қылмысы үшін белгілі бір лауазымды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан өмір бойына айыра отырып, он бес жылдан он жеті жылға дейінгі мерзімге түрмеге қамау жазасы қарастырылған.
Қазақстанда 2018 жылдың басынан бастап химиялық кастрация жасау туралы заң күшіне енген. Қылмыстық кодекске сәйкес, химиялық кастрация "кәмелетке толмағандарды зорлады" деген айып тағылып, қылмысы дәлелденген 18 жастан асқан адамдарға қолданылады.
БАҚ: Баку Украинаға қару беруге салынған эмбаргоны алып тастауы мүмкін
Егер Ресей Украинадағы Әзербайжанға тиесілі энергетика нысандарына тағы да шабуыл жасайтын болса, онда Баку өз қорларынан Киевке қару-жарақ беруге салынған тыйымды алып тастауы мүмкін. Бұл туралы Әзербайжан президенті Илхам Әлиевтің маңайындағыларға жақын telegram-арналар хабарлады.
Ресейлік "Военкор Котенок" telegram-арнасы "бірқатар дереккөздердің мәліметінше, Баку қазірдің өзінде 122 мм және 155 мм артиллериялық снарядтар өндірісін бастап, кейін оларды Украинаға жөнелтуге дайындалып жатыр, қалай болғанда да шешім қабылданып қойған" деп жазды.
Meduza басылымы атап өткендей, Әлиев пен Украина президенті Владимир Зеленский телефонмен сөйлескенде Одесса облысындағы Әзербайжан мұнай базасына жуырда Ресейдің жасаған шабуылын айыптаған.
Әзербайжан президенті кеңсесі таратқан хабарламада екі тарап Ресейдің Әзербайжан мұнай базасына және Одессадағы Әзербайжан газын айдайтын компрессор станциясына "мақсатты түрде жасаған әуе шабуылдарын" айыптағаны айтылған. Ресей әскері компрессор станциясына 6 тамызға қараған түні, ал SOCAR мемлекеттік компаниясына тиесілі мұнай базасына 8 тамызға қараған түні әуеден шабуыл жасаған, деп жазды Meduza. Содан сәл бұрын Украина алғаш рет Трансбалқан дәлізі арқылы Әзербайжаннан газ алған еді.
Илхам Әлиев биыл шілдеде Украинаға жерін Ресейдің басып алуына "көнбеуге" кеңес берген.
Мәскеу мен Баку арасы былтыр желтоқсанда Қазақстанның Ақтау қаласы маңына Azerbaijan Airlines әуекомпаниясының жолаушы ұшағы апатқа ұшырағаннан кейін шиеленісіп кетті. Апат салдарынан 38 адам қаза тауып (үшеуі экипаж мүшесі), 29 ада зардап шекті. Әзербайжан бұл қайғылы оқиғаға жауапкершілікті Ресейге жүктеді, ал Кремль кінәсін мойындаудан бас тартып отыр.
Бұған қоса биыл 27 маусымда Ресейдің Екатеринбург қаласында ресейлік күш құрылымдары әзербайжан диаспорасы өкілдерін ұстаған кезде екі адам қаза тапқан соң, бұған жауап ретінде Бакуде шамамен жиырмаға жуық ресейлік азамат, оның ішінде "Sputnik Әзербайжан" атты кремльшіл ақпарат агенттігінің журналистері де ұсталып, қамауға алынды. Баку бұл агенттіктің лицензиясын оның алдында, ақпан айында жойған болатын. Әзербайжан құқық қорғау органдары ұсталған ресейліктердің кейбіріне есірткі контрабандасы мен кибер алаяқтық қылмысына қатысы бар деген айыптар тақты.
Трамп Вашингтондағы үйсіздерді қаладан аластағысы келеді
АҚШ президенті Дональд Трамп Вашингтондағы үйсіздерді қала орталығынан көшірмек ниетте.
"Мен астанамызды бұрынғыдан да қауіпсіз әрі көркем етпекпін. Үйсіздер қала орталығынан дереу кеткені жөн. Біз сіздерге тұратын орын береміз, бірақ ол астанадан алыс жерде болады. Ал қылмыскерлерге – барар жер, басар тау жоқ. Біз сіздерді түрмеге жабамыз, сіздердің орындарыңыз сол жерде. Барлығы шекарадағыдай өте жылдам болады", – деп жазды Трамп Truth Social әлеуметтік желісінде.
Ол өз жоспары қылмыспен күресуді ғана емес, оған қоса Вашингтонды "көркейту" шараларын да қамтитынын айтты. Трамп бұл жоспардың толық нұсқасын дүйсенбі, 11 тамызда өтетін баспасөз конференциясында баяндамақ.
Бұдан бөлек, президент әлеуметтік желідегі жеке бір постында:
"...Қылмыс көрсеткіші тек нашарлап бара жатыр, қала барған сайын лас әрі сұрықсыз болып көрінеді... Шатырлар, қайыршылық, лас-қоқыс пен қылмыс пайда болмас бұрын астана әлемдегі ең әдемі қала еді. Жақында ол қайтадан сондай болады", – деп жазды.
ПІКІРЛЕР